Większość z nas z niecierpliwością wyczekuje momentu pójścia na urlop i skrzętnie planuje wakacyjny wyjazd. Co jednak zrobić, gdy między nami a wymarzonym odpoczynkiem staje przeszkoda w postaci opóźnionego lotu, który psuje nie tylko humor, ale i wakacyjne plany? Przeczytaj nasz post i nie daj się zaskoczyć! 

Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby uzyskać odszkodowanie za opóźniony lot? 

Po pierwsze, możliwość uzyskania odszkodowania za opóźniony lot dotyczy pasażerów odbywających lot: 
1. na terenie Unii Europejskiej,
2. zaczynający się na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i kończący się w państwie trzecim, 
3. zaczynający się w kraju trzecim i lądujący na lotnisku w państwie członkowskim – jednakże z zastrzeżeniem, iż dotyczy to tylko tych sytuacji, gdy przewoźnik lotniczy obsługujący dany lot jest przewoźnikiem wspólnotowym.

Po wtóre, lot musi zostać opóźniony o co najmniej trzy godziny.  Istotny w świetle uzyskania odszkodowania jest przy tym rzeczywisty czas przylotu samolotu do miejsca docelowego w odniesieniu do planowego czasu przylotu. W przypadku lotów łączonych opóźnienie należy obliczać w momencie dotarcia pasażerów do miejsca lądowania ostatniego lotu.  Co więcej, ważne jest, aby loty łączone objęte były jedną rezerwacją.  

Podkreślenia wymaga również fakt, iż w sytuacji, gdy pasażer dotrze do miejsca docelowego z opóźnieniem mniejszym niż trzy godziny w stosunku do pierwotnie zaplanowanego czasu przylotu pierwszego lotu, prawo do odszkodowania nie przysługuje. (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) z dnia 25 stycznia 2024 r. wydany w sprawie o sygn. C-54/23).  

Dodatkowo pasażer ubiegający się o odszkodowanie za opóźniony lot powinien posiadać potwierdzoną rezerwację na dany lot oraz stawić się na odprawę, a jeśli odprawił się już przez Internet, powinien stawić się w odpowiednim czasie na lotnisku u przedstawiciela obsługującego przewoźnika lotniczego. Innymi słowy, oznacza to, iż pasażer powinien przejść przez proces odprawy na dany lot, chyba że otrzymał wcześniej informację o odwołaniu lotu. 

W ramach przykładu wskazać należy, że TSUE w wyroku z dnia 25 stycznia 2024 r. wydanym w sprawie rozpatrywanej pod sygn.: C 474/22, odmówił prawa do odszkodowania pasażerowi, który ze względu na wcześniejsze zapowiedziane opóźnienie lotu nie stawił się na lotnisko celem odprawy. TSUE stanął na stanowisku, iż odszkodowanie za duże opóźnienie przylotu do miejsca docelowego jest nierozerwalnie związane z istnieniem straty czasu wynoszącej co najmniej trzy godziny, tj. dotarciem do miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po godzinie przylotu zaplanowanej pierwotnie przez przewoźnika lotniczego. Tymczasem pasażer, który nie udał się na lotnisko, celem stawienia się na odprawę nie poniósł takiej straty czasu, bowiem nie poniósł żadnych niedogodności związanych z niemożnością prowadzenia spraw osobistych, rodzinnych towarzyskich lub zawodowych. W związku, z czym nie jest mu należne odszkodowanie, które ma rekompensować stratę czasu. 

Mając na uwadze powyższe, pamiętać należy, że pasażerowie opóźnionego lotu nie są zwolnieni z obowiązku stawienia się na odprawę, jeżeli chcą ubiegać się o odszkodowanie z tego tytułu. 

Kiedy odszkodowanie za opóźniony lot nie przysługuje? 

Nie zawsze mamy prawo do dochodzenia odszkodowania. Odszkodowanie nie przysługuje pasażerom, których lot został odwołany lub znacznie opóźniony z powodu zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, których przewoźnik lotniczy nie mógł uniknąć, pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków. Jako ciekawostkę należy wskazać, że za nadzwyczajną okoliczność, TSUE w wyroku z dnia 16 maja 2024 r. w sprawie o sygn. C-405/23 uznał m.in. fakt, iż liczba członków personelu operatora portu lotniczego odpowiedzialnego za załadunek bagaży do samolotów jest niewystarczająca. Jednakże, za bardziej typowe, a tym samym częściej spotykane „nadzwyczajne okoliczności” uznać należy m.in.: destabilizację polityczną, warunki meteorologiczne uniemożliwiające dany lot, zagrożenia bezpieczeństwa czy też nieoczekiwane wady mogące wpłynąć na bezpieczeństwo lotu. 

Warto również podkreślić, że o odszkodowanie z tytułu opóźnionego lotu nie mogą ubiegać się pasażerowie podróżujący bezpłatnie lub na podstawie taryfy zniżkowej – jeżeli były to zniżki specjalne, które nie są powszechnie dostępne. 

Jakiej wysokości odszkodowanie za opóźniony lot nam przysługuje? 

Wysokość odszkodowania jest zależna od dystansu lotu: 
1. Jeżeli lot jest krótszy niż 1500 km, odszkodowanie wynosi 250 euro.
2. W przypadku lotów wewnątrzwspólnotowych (tj. w obrębie UE) dłuższych niż 1500 km oraz innych lotów, których dystans wynosi pomiędzy 1500, a 3500 km, odszkodowanie wynosi 400 euro.
3. W odniesieniu do lotów poza terytorium Unii Europejskiej dłuższych niż 3500 km przysługuje prawo do odszkodowania w wysokości 600 euro. 

Co ważne, dystans lotu jest określany na podstawie wyznaczenia najkrótszej drogi pomiędzy miejscem wylotu a celem podróży, a nie na podstawie rzeczywiście przebytej trasy. 

Pasażerowie powinni pamiętać jednak, że przewoźnicy lotniczy mogą wypłacić pasażerom odszkodowanie pomniejszone o 50% należnej im kwoty, w sytuacji, gdy zaoferowali oni pasażerom zmianę planu podróży, która powoduje jedynie niewielkie opóźnienie. 
Za niewielkie opóźnienie uznaje się czas dwóch godzin przy lotach krótszych niż 1500 km, trzy godziny przy dłuższych lotach wewnątrz UE oraz innych lotach o dystansie pomiędzy 1500, a 3500 km oraz cztery godziny przy pozostałych lotach. Czas opóźnienia obliczany jest poprzez porównanie planowego czasu przylotu pierwotnie zarezerwowanego lotu do czasu przylotu alternatywnego lotu. 

W jakiej formie następuje wypłata odszkodowania? 

Odszkodowanie za opóźniony lot jest wypłacane pasażerom w różnych formach płatności tj.: gotówka, elektroniczny przelew bankowy, przekaz bankowy oraz czekiem bankowym. 
Odszkodowanie może zostać również wypłacone w bonach podróżnych lub poprzez zaoferowanie innych usług przez przewoźnika lotniczego, jednakże takie formy rekompensaty wymagają pisemnej zgody pasażera. 

W jakim terminie można wytoczyć powództwo o odszkodowanie z tytułu opóźnionego lotu? 

Termin przedawnienia do dochodzenia roszczeń przed sądami powszechnymi z tytułu opóźnienia lotu upływa w terminie roku od dnia wykonania przewozu lub dnia, kiedy miał być wykonany. (zob. uchw. SN z dn. 17 marca 2017 r., sygn. III CZP 111/16). 
To niedużo czasu, dlatego rekomendujemy szybkie i zdecydowane działania mające na celu wyegzekwowanie swoich praw oraz otrzymania odszkodowania.  

W razie jakichkolwiek wątpliwości co do procesu składania reklamacji w liniach lotniczych lub wystąpienia problemów z jej przebiegiem, nie wahaj się zwrócić o pomoc do radcy prawnego.