Mechanizmy wsparcia dla inwestorów zagranicznych

Polska, jako jedno z czołowych państw Europy Środkowo-Wschodniej, stanowi atrakcyjną lokalizację dla inwestycji zagranicznych. Przez ostatnie dekady kraj ten przeszedł (i w dalszym ciągu wprowadza) szereg reform gospodarczych, które miały na celu stworzenie sprzyjającego klimatu dla inwestorów. Jednym z kluczowych narzędzi, które przyciąga kapitał zagraniczny do Polski, są Polskie Strefy Inwestycji (dalej również: „PSI”) oraz różnorodne ulgi podatkowe. Dzięki tym mechanizmom, Polska oferuje nie tylko korzystne warunki do rozwoju przedsiębiorstw, ale także wyjątkowe możliwości wsparcia finansowego, które mogą stanowić istotny impuls do rozwoju nowych inwestycji. 

Stabilny Wzrost Inwestycji Zagranicznych w Polsce – wyprzedzamy Niemcy i Austrię  

Pomimo spowolnienia napływu inwestycji zagranicznych do Polski, w porównaniu z dwoma z trzech największych gospodarek świata, nasz wynik za 2023 rok wypadł bardzo korzystnie. Zgodnie z danymi Banku Światowego¹ Polska przyciągnęła niemal dwukrotnie więcej inwestycji niż Niemcy, a do osiągnięcia poziomu inwestycji w Chinach brakowało zaledwie około 8,4 mld USD. Warto także zauważyć, że Polska, z wynikiem 34,3 mld USD, wyprzedziła Austrię, która w 2023 roku przyciągnęła jedynie 2,9 mld USD, co podkreśla rosnącą przewagę naszego kraju w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. 

Co więcej, analiza historycznych danych wskazuje na znaczący wzrost atrakcyjności Polski jako miejsca inwestycji w ostatnich dekadach. W latach 90 inwestycje zagraniczne w Polsce były zbliżone poziomem do tych w Austrii, podczas gdy Niemcy i Chiny notowały wówczas znacznie większe wartości. Od początku lat 2000 widoczny jest dynamiczny wzrost napływu kapitału do Polski, który w wielu latach przewyższał inwestycje w Austrii i Niemczech, choć pozostawał za Chinami, które odnotowały największy skok w globalnym rankingu. Względem gospodarek zachodnich Polska wyróżnia się stabilnym wzrostem napływu inwestycji, co stanowi dobrą prognozę na kolejne lata. 

Polska Strefa Inwestycji – podstawowe założenia  

Polska Strefa Inwestycji to instrument wsparcia dla przedsiębiorców, który zastąpił dotychczasowe Specjalne Strefy Ekonomiczne rozszerzając ich zasięg na cały kraj. Wprowadzony ustawą z 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji, umożliwia uzyskanie zwolnienia z podatku dochodowego (CIT lub PIT) na terenie całego kraju, zarówno na gruntach publicznych, jak i prywatnych. 

Polska Strefa Inwestycji oferuje przedsiębiorcom możliwość uzyskania zwolnienia z podatku dochodowego (CIT lub PIT) na okres od 10 do 15 lat. Wysokość wsparcia zależy od kilku czynników, takich jak lokalizacja inwestycji, wielkość przedsiębiorstwa oraz zgodność projektu z planami rozwoju danego regionu. Intensywność pomocy może wynosić od 10% do nawet 70% kosztów kwalifikowanych inwestycji, co stanowi istotny bodziec finansowy dla firm rozważających rozwój w Polsce. 

Czym jest koszt kwalifikowany? 

Kwalifikowane koszty nowej inwestycji, zgodnie z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej, obejmują: 

• wydatki na zakup gruntów, 

• koszty zakupu, rozbudowy lub modernizacji środków trwałych, takich jak maszyny, 

• koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych, w tym oprogramowania, licencji czy certyfikatów. 

Wymogiem jest, aby nabywane aktywa były nowe, z wyjątkiem przypadków, gdy są one kupowane przez mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa. W przypadku dużych firm wydatki na wartości niematerialne i prawne mogą być uznane za kwalifikowane jedynie do 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych inwestycji początkowej. 

Alternatywnie, jako koszty kwalifikowane można uwzględnić dwuletnie wydatki związane z zatrudnieniem nowych pracowników. Są to prognozowane wynagrodzenia wynikające z utworzenia nowych miejsc pracy w ramach inwestycji początkowej, kalkulowane za okres dwóch lat. 

W decyzji o wsparciu zawsze określa się termin zakończenia realizacji inwestycji. Po jego upływie wydatki poniesione przez przedsiębiorcę nie są już kwalifikowane, z wyjątkiem dwuletnich kosztów pracy, kosztów wynajmu lub dzierżawy gruntów, budynków i budowli, a także leasingu finansowego, które mogą być uwzględniane nawet po zakończeniu inwestycji. 

Cele Polskiej Strefy Inwestycji 

Polska Strefa Inwestycji to program mający na celu wspieranie rozwoju gospodarczego kraju poprzez zachęcanie przedsiębiorców do realizacji nowych inwestycji na terenie całej Polski. Głównym celem PSI jest stymulowanie innowacyjności, tworzenie nowych miejsc pracy oraz zwiększanie konkurencyjności polskiej gospodarki.  

Program ma również na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju regionalnego, poprzez różnicowanie intensywności pomocy publicznej w zależności od lokalizacji inwestycji oraz wielkości przedsiębiorstwa. W ten sposób PSI przyczynia się do redukcji dysproporcji gospodarczych między regionami, promując inwestycje w mniej rozwiniętych obszarach kraju. 

Dodatkowo, PSI promuje inwestycje w sektorach o wysokiej wartości dodanej, takich jak nowoczesne technologie, badania i rozwój oraz działalność proekologiczna. Poprzez wspieranie tego typu inwestycji, program dąży do podniesienia poziomu innowacyjności polskiej gospodarki oraz jej transformacji w kierunku bardziej zrównoważonego i ekologicznego modelu rozwoju. 

W efekcie, Polska Strefa Inwestycji stanowi kluczowy instrument polityki gospodarczej kraju, mający na celu przyciąganie inwestycji, tworzenie miejsc pracy, wspieranie innowacyjności oraz zrównoważony rozwój regionalny. 

Inne formy wsparcia inwestycji zagranicznych w Polsce 

Oprócz Polskiej Strefy Inwestycji, Polska oferuje szereg innych instrumentów wsparcia inwestycji zagranicznych. Są to m.in. ulgi podatkowe, zwolnienia z VAT, preferencyjne kredyty oraz dotacje, które mogą być oferowane przez rząd, samorządy lokalne lub instytucje finansowe. 

• Program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata 2011-2030 

Program wspiera inwestycje mające na celu zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki. Inwestorzy mogą otrzymać dotację na realizację projektów o kluczowym znaczeniu dla kraju, zgodnie z ustalonymi kryteriami. Środki przyznawane są na podstawie umowy między Ministrem Rozwoju i Technologii a inwestorem, która określa warunki finansowania i harmonogram realizacji. Wsparcie obejmuje dwa obszary: koszty tworzenia nowych miejsc pracy lub inwestycje w środki trwałe i wartości niematerialne. Program, w całości finansowany z budżetu państwa, skierowany jest do projektów strategicznych, innowacyjnych oraz centrów usług biznesowych i badawczo-rozwojowych. 

• Parki przemysłowe i technologiczne 

Parki przemysłowe i technologiczne to miejsca, gdzie grupowanie firm z danej branży oraz jednostek badawczo-naukowych sprzyja ich rozwojowi. Są to coraz bardziej popularne rozwiązania w Polsce, oferujące wsparcie zarówno dla krajowych, jak i zagranicznych przedsiębiorców. Park technologiczny to zespół nieruchomości z infrastrukturą, który umożliwia wymianę wiedzy między nauką a biznesem. Przedsiębiorcy korzystający z nowoczesnych technologii mogą liczyć na doradztwo, transfer technologii, oraz wsparcie w tworzeniu innowacji. Park przemysłowo-technologiczny to często obszar z infrastrukturą po zlikwidowanych firmach, tworzony z udziałem władz samorządowych. Jego cele to przyciąganie inwestorów, tworzenie miejsc pracy i zagospodarowanie istniejących powierzchni przez nowoczesne firmy. 

• Ulga badawczo-rozwojowa 

Korzyści z posiadania statusu Centrum Badawczo-Rozwojowego (dalej również: „CBR”) obejmują m.in. ulgi podatkowe, które pozwalają odliczyć znaczną część kosztów działalności badawczo-rozwojowej, a także dotyczą zwolnienia z podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego. Ponadto, przedsiębiorstwa mogą aplikować o krajowe i europejskie dotacje na innowacje, co wspiera rozwój technologiczny. Status CBR zwiększa również wiarygodność firmy, co może pomóc w nawiązywaniu współpracy z uczelniami, instytutami i inwestorami, a także w budowaniu marki. 

Aby uzyskać status CBR, firma musi wykazać odpowiedni poziom przychodów ze sprzedaży usług badawczo-rozwojowych i spełniać określone wymogi prawne. Wniosek należy złożyć do Ministerstwa Rozwoju i Technologii wraz z wymaganymi dokumentami, takimi jak sprawozdanie finansowe i zaświadczenia o niezaleganiu z płatnościami. Firmy posiadające status CBR mogą ubiegać się o różne formy dofinansowania, w tym ulgi podatkowe, dedykowane programy krajowe i unijne, inwestycje kapitałowe oraz dotacje na rozwój infrastruktury badawczej. Oferowane są również fundusze na współpracę międzynarodową i wsparcie na poziomie lokalnym.  

• Partnerstwa publiczno-prywatne  

Mechanizm partnerstwa publiczno-prywatnego (dalej również jako: „PPP”) to model współpracy między sektorem publicznym a prywatnym, który umożliwia realizację projektów infrastrukturalnych i społecznych przy ograniczonych zasobach publicznych. PPP jest stosowane w takich sektorach jak transport, zdrowie, energia, mieszkalnictwo, edukacja czy rewitalizacja miast. Dzięki podziałowi ryzyk i zadań, PPP pozwala na efektywne realizowanie usług publicznych nawet przy braku pełnych funduszy publicznych. 

Polska wspiera rozwój PPP poprzez Politykę Rządu, której celem jest eliminacja barier oraz promowanie PPP jako alternatywy dla tradycyjnych metod realizacji projektów publicznych. Rząd pełni rolę koordynatora, zapewniając wsparcie merytoryczne oraz organizując szkolenia i warsztaty dla podmiotów publicznych i prywatnych. PPP w Polsce obejmuje m.in. inwestycje infrastrukturalne, energetyczne oraz budowę obiektów użyteczności publicznej. Firmy zagraniczne mogą skorzystać z rządowych programów wsparcia, takich jak dostęp do funduszy krajowych i unijnych. 

Podsumowanie 

Polska to kraj, który staje się coraz atrakcyjniejszy dla inwestorów zagranicznych, oferując bogaty wachlarz instrumentów wspierających rozwój działalności gospodarczej. Zajmując strategiczne miejsce w sercu Europy, nasz kraj zapewnia doskonałe warunki dla inwestycji, szczególnie w branżach związanych z nowoczesnymi technologiami, produkcją czy logistyką. Polska wyróżnia się nie tylko korzystną lokalizacją i rozwiniętą infrastrukturą, ale także dostępem do wysoko wykwalifikowanej siły roboczej. Dzięki systemowi edukacyjnemu kładącemu nacisk na kompetencje techniczne i nauki ścisłe, kraj ten stał się jednym z liderów w regionie pod względem jakości pracy. To kluczowa zaleta dla firm inwestujących w nowoczesne technologie i przemysł zaawansowany. Korzystne warunki prawne i dostęp do wykwalifikowanej kadry sprawiają, że inwestowanie w Polsce to pewna droga do sukcesu na dynamicznie rozwijającym się rynku.