Na opakowaniach środków spożywczych można znaleźć mnóstwo informacji przekazywanych przez producentów. Zasadniczo informacje te można podzielić na informacje obowiązkowe oraz informacje dobrowolne. Zarówno informacje obowiązkowe jak i dobrowolne regulowane są przepisami prawa, choć w różnym zakresie, przy czym kluczową regulacją dotyczącą znakowania jest rozporządzenie nr 1169/2011.
Niemniej jednak istnieje szereg informacji dobrowolnych, które mogą albo nie mogą być umieszczone na opakowaniu, a poza rozporządzeniem 1169/2011 podlegają też szczegółowej regulacji rozporządzenia nr 1924/2006. Przedmiotowe rozporządzenie reguluje możliwość i zasady użycia oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych.
Zgodnie ze słowniczkiem rozporządzenia 1924/2006 za oświadczenie należy uznać każdy komunikat lub przedstawienie, które, zgodnie z przepisami wspólnotowymi lub krajowymi, nie są obowiązkowe, łącznie z przedstawieniem obrazowym, graficznym lub symbolicznym w jakiejkolwiek formie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że żywność ma szczególne właściwości. Oświadczeniem żywieniowym będzie natomiast każde oświadczenie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że dana żywność ma szczególne właściwości odżywcze ze względu na:
1) energię (wartość kaloryczną), której dostarcza, dostarcza w zmniejszonej lub zwiększonej ilości, lub nie dostarcza oraz substancje odżywcze lub inne substancje, lub
2) substancje odżywcze lub inne substancje, które zawiera w zmniejszonej lub zwiększonej ilości, lub których nie zawiera.
Za oświadczenie zdrowotne należy uznać każde oświadczenie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy kategorią żywności, daną żywnością lub jednym z jej składników, a zdrowiem. Zgodnie z przedmiotowym rozporządzeniem zarówno oświadczenia żywieniowe i zdrowotne mogą być używane, jeśli zostały spełnione określone warunki oraz jeśli oświadczenie zostało wpisane na odpowiednią listę.
Czym zatem jest określenie „detoks” i czy może ono zostać umieszczone na środku spożywczym? Zgodnie z powszechnie przyjętym rozumieniem tego słowa jest ono związane z oczyszczaniem organizmu z szeroko pojętych toksyn, przy czym często jest to skorelowane z odchudzaniem. Określenie to bez wątpienia stanowi oświadczenie, gdyż co najmniej sugeruje, że opatrzona nim żywność ma właściwości oczyszczające, tudzież odtruwające organizm. Oczywiście w konsekwencji przeprowadzenia „detoksu” organizm docelowo ma stać się oczyszczony i odtruty, a zatem sformułowanie to winno zostać uznane za oświadczenie zdrowotne w rozumieniu rozporządzenia 1924/2006, jako co najmniej sugerujące związek między środkiem spożywczym, na którym jest umieszczone, a zdrowiem.
Należy wskazać, iż w wykazie dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych nie figurują oświadczenia dotyczące detoksykacji, jak i w naszej ocenie żadne inne oświadczenia, które można by skorelować z określeniem „detoks”. Co więcej, oświadczenia dotyczące odtruwania oraz właściwości odtruwających były przedmiotem analizy przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności i zostały ocenione negatywnie, wobec czego nie zostały dopuszczone do stosowania na rynku UE. Jeśli zatem przedsiębiorca chciałby użyć określenia „detoks” na środku spożywczym, powinien otrzymać zezwolenie w standardowym trybie przewidzianym dla oświadczeń zdrowotnych.
Powyższe potwierdza również odpowiedź Komisji Europejskiej na pytanie zadane w Parlamencie Europejskim (numer referencyjny: E-000599/2019).
Podsumowując powyższe, użycie określenia „detoks” na opakowaniu środka spożywczego, bez uzyskania stosownego zezwolenia, może zostać uznane za naruszenie przepisów rozporządzenia 1924/2006.
