Tarcza antykryzysowa

PODSUMOWANIE NAJISTOTNIEJSZYCH ZMIAN PRAWNYCH I MECHANIZMÓW POMOCOWYCH SKIEROWANYCH DO PRZEDSIĘBIORCÓW

Poniżej przedstawiamy główne założenia pakietu ustaw funkcjonujących pod nazwą „Tarczy Antykryzysowej”, uchwalonych przez Sejm w dniu 31 marca 2020 r., mających najistotniejsze znaczenie dla przedsiębiorców („Ustawa”).

1. Prawo pracy

1.1. Przestój ekonomiczny, skrócony wymiar czasu pracy

[1]  Przedsiębiorcy, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych nie mniej niż o:

• 15% w ciągu 2 kolejnych miesięcy przypadających po 1 stycznia 2020 r. w porównaniu do analogicznych miesięcy w 2019 roku, albo
• 25% z miesiąca na miesiąc w 2020 r.są uprawnieni do wprowadzenia przestoju ekonomicznego lub skrócenia wymiaru czasu pracy.

[2]  Przedsiębiorcy, którzy wprowadzą przestój ekonomiczny lub skrócą wymiar czasu pracy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie do wypłat na rzecz osób zatrudnionych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). Dofinansowanie ma przysługiwać na wypłaty m.in. dla pracowników oraz zleceniobiorców podlegających obowiązkowo składkom na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Wprowadzenie przestoju ekonomicznego lub skrócenie wymiaru czasu pracy będzie wymagało uzgodnienia ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników w formie pisemnego porozumienia. Porozumienie powinno zostać złożone właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni od jego zawarcia.

[3]  Zatrudnieni objęci:

• przestojem ekonomicznym – mają za ten czas otrzymać wynagrodzenie obniżone max. do 50% i nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę (z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy) oraz dofinansowanie z FGŚP w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy;
• skróconym wymiarem czasu pracy – mają za ten czas otrzymać wynagrodzenie obniżone proporcjonalnie do czasu pracy (o nie więcej niż 50%), nie niższe jednak niż minimalne wynagrodzenie za pracę (z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy) oraz dofinansowanie z FGŚP w wysokości do 50% ich wynagrodzenia, nie większe jednak niż 40% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

[4]   Dofinansowanie nie będzie przysługiwać do wynagrodzeń osób, których wynagrodzenie w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o dofinansowanie przekroczyło 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. (tj. 15 681 zł). Oprócz wypłat dla osób zatrudnionych dofinansowanie ma obejmować także wartość składek na ubezpieczenia społeczne należnych od kwot dofinansowania.

[5]   Dofinansowanie będzie wypłacane na podstawie wniosku składanego wraz z wyszczególnionymi w ustawie dokumentami marszałkowi województwa, w którym przedsiębiorca ma swoją siedzibę. Co istotne, wnioski będą rozpatrywane według kolejności ich wpływu. Świadczenia będą przyznawane na okres do 3 miesięcy, przy czym Rada Ministrów będzie mogła rozporządzeniem wydłużyć ten okres.

1.2. Uelastycznienie czasu pracy

[6]   Pracodawcy spełniający określone kryteria (istotny spadek obrotów, niezaleganie ze zobowiązaniami publicznoprawnymi) mają możliwość:

• ograniczenia minimalnego nieprzerwanego odpoczynku pracownika – dobowego (8h zamiast 11h) i tygodniowego (32h zamiast 35h),
• wprowadzenia systemu równoważnego czasu pracy z możliwością wydłużenia dobowego czasu pracy do 12h przy wydłużonym do 12 miesięcy okresie rozliczeniowym (w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowników),
• stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę (w zakresie i przez czas uzgodniony w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowników).

[7]   Jeżeli u pracodawcy nie działa związek zawodowy, a wybór przedstawicieli pracowników będzie utrudniony, porozumienie w przedmiocie wprowadzenia powyższych rozwiązań będzie można zawrzeć z przedstawicielami pracowników wybranymi uprzednio dla innych celów.

1.3. Wydłużenie terminów na wprowadzenie PPK

[8]   Wydłużeniu o 6 miesięcy ulegają terminy na uruchomienie PPK przez pracodawców zatrudniających 50-249 osób:

• termin na uzgodnienie instytucji finansowej – do 27 września 2020 r. (zamiast do 24 marca 2020 r.),
• termin na zawarcie umowy o zarządzanie PPK (zakontraktowanie wybranej instytucji finansowej) – do 27 października 2020 r. (zamiast do 24 kwietnia 2020 r.),
• termin na zawarcie umowy o prowadzenie PPK (zapisanie pierwszych pracowników do PPK) – do 10 listopada 2020 r. (zamiast do 11 maja 2020 r.).

2. Składki ZUS

[9]   O zwolnienie z obowiązku płacenia składek na ZUS za okres 3 miesięcy (od 1 marca do 31 maja 2020 roku) – po spełnieniu określonych warunków – będą mogli ubiegać się:

• mikroprzedsiębiorcy (do 9 osób zatrudnionych) wraz osobami współpracującymi oraz osobami, które zatrudniają (m.in. na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia),
• w tym także samozatrudnieni, jednak pod warunkiem, że ich przychód w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku nie przekroczy 300 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w 2020 r. – 15.681 zł).

3. Dodatkowe świadczenie pieniężne dla mikro, małych i średnich przedsiębiorców

[10]  W przypadku wysokich spadków obrotów (co najmniej 30%) w wyniku COVID-19, starosta będzie mógł przyznać przedsiębiorcom dodatkowe świadczenia pieniężne w celu:

• dofinansowania wynagrodzeń pracowników; albo
• pokrycia kosztów działalności gospodarczej, jeśli przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników.

[11]   Maksymalna kwota dofinansowania na pracownika wyniesie od maksymalnie od 50% do 90% minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne (w zależności od wysokości spadku obrotów). Maksymalna kwota dofinansowania dla przedsiębiorcy, który nie zatrudnia pracowników, wyniesie od 50% do 90% minimalnego wynagrodzenia (w zależności od wysokości spadku obrotów). Świadczenie będzie wypłacane miesięcznie przez nie dłużej niż 3 miesiące. Rada Ministrów będzie mogła wydłużyć ten okres na podstawie odpowiedniego rozporządzenia. Ustawa nakłada na pracodawcę obowiązek utrzymania w zatrudnieniu pracowników, na których zostało przyznane dofinansowanie, przez określony czas.

4. Świadczenie postojowe dla jednoosobowych przedsiębiorców oraz osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych

[12]   Świadczenie postojowe przysługuje:

a. jednoosobowym przedsiębiorcom, jeżeli spełnią określone kryteria, w tym m. in. jeżeli:

• zawiesili prowadzenie działalności gospodarczej po dniu 31 stycznia 2020 r. albo
• nie zawiesili prowadzenia działalności gospodarczej i odnotowali spadek przychodów w wysokości co najmniej 15% w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku w porównaniu do miesiąca wcześniejszego,

b. osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych (tj. umowa agencyjna, umowa zlecenie, umowa o świadczenie usług, umowa o dzieło), jeżeli spełnią określone kryteria, w tym m. in. jeżeli:

• umowa została zawarta nie później niż 1 lutego 2020 r. oraz
• umówione wynagrodzenie wynosi co najmniej 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r.

[13]   Osoba uprawniona będzie mogła wnioskować o jednorazowe świadczenie w wysokości 80% minimalnego wynagrodzenia w 2020 r. (2 080 zł brutto). Rada Ministrów będzie mogła w drodze rozporządzenia przyznać ponowną wypłatę świadczenia postojowego mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz skutki nimi wywołane. Warunkami do uzyskania pomocy są m.in.:

• złożenie odpowiedniego wniosku,
• przestój w prowadzeniu działalności przez jednoosobowego przedsiębiorcę lub zleceniodawcę, z którym została zawarta umowa cywilnoprawna, spowodowany wystąpieniem COVID-19,
• niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu,
• w przypadku jednoosobowych przedsiębiorców – nieuzyskanie w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku przychodu przewyższającego 300% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia brutto w 2020 r. (tj. 15 681 zł).

5. Dodatkowe wsparcie kredytowe dla przedsiębiorców

[14]   Banki krajowe, oddziały banków zagranicznych i instytucji kredytowych oraz SKOKi nie wliczają do podstawy opodatkowania kredytów udzielonych przedsiębiorcom dotkniętym skutkom epidemii. Dodatkowe pożyczki będą mogli uzyskać mikro przedsiębiorcy. Maksymalna kwota pomocy to 5 tys. PLN przy okresie spłaty do 12 miesięcy. Istnieje możliwość umorzenia długu, o ile przedsiębiorca, w terminie 3 miesięcy od uzyskania wsparcia, nie zdecyduje się na zmniejszenie stanu zatrudnienia.

[15]   BGK uzyska możliwość udzielania, we własnym imieniu i na własny rachunek, poręczeń i gwarancji spłaty kredytów, przeznaczonych na zachowanie płynności finansowej do wysokości 80% kredytu. Bank będzie mógł dokonać zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu względem MŚP, o ile kredyt udzielony został przed 8 marca 2020 r. Zmiana nie może być dla kredytobiorcy mniej korzystna.

6. Zmiana w zakresie prawa spółek

[16]   Organy korporacyjne spółek kapitałowych będą mogły odbywać posiedzenia i podejmować uchwały za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Oddanie głosu będzie możliwe również pisemnie za pośrednictwem innego członka organu. Sposób i tryb obrad walnego zgromadzania będzie ustalać rada nadzorcza lub wspólnicy. W odniesieniu do zgromadzeń wspólników oraz walnych zgromadzeń zwołanych przed dniem wejścia w życie ustawy zwołujący może umożliwić uczestnictwo w postaci elektronicznej. Planowane są zmiany w sposobie zawiadomienie o walnym zgromadzeniu.

[17]  Oświadczenie woli członka organu osoby prawnej może zostać złożone w formie dokumentowej. Do skuteczności takiego oświadczenia nie jest wymagane opatrzenie oświadczenia podpisem osobistym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym, bez względu na odmienne zastrzeżenie ustawy bądź czynności prawnej.

7. Cudzoziemcy – przedłużenie terminów wiz i zezwoleń

[18]   Ustawa przewiduje, że:

• zezwolenia na pobyt,
• wizy,
• zezwolenia na pracę,
• zarejestrowane oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi

– których ważność upływa w okresie stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, zostają przedłużone na czas obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii oraz o 30 dni licząc od dnia zniesienia ostatniego z tych stanów. Analogicznie wydłużone zostały terminy na złożenie wniosków o wydanie w/w zezwoleń lub wiz. Do przedłużenia ważności dokumentów pobytowych ma nie być wymagane wydanie nowych kart pobytu ani wiz.

8. Zawieszenie biegu terminów ustawowych

[19]  W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii terminów materialno-prawnych, przewidzianych przepisami prawa cywilnego i administracyjnego nie rozpoczyna się, a rozpoczęte ulegają zawieszeniu na ten okres. Zawieszeniu ulegają także terminy procesowe i sądowe.

[20]   Ponadto przewidziano następujące modyfikacje:

• Modyfikacja przepisów Ustawy o dozorze technicznym oraz Prawa o miarach umożliwi odroczenie odpowiednio badania technicznego lub legalizacji ponownej na okres do 6 miesięcy.
• Termin na obowiązkowe przerejestrowanie pojazdu kupionego na terytorium Polski lub sprowadzonego z zagranicy wydłuża się do 180 dni.
• Termin zgłoszeń do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych zostanie wydłużony do 1 lipca 2020 r.
• Do 30 września 2020 r. wydłużono termin na złożenie informacji o cenach transferowych dla podmiotów, których rok obrotowy/podatkowy rozpoczął się po 31 grudnia 2018 r., a zakończył przed 31 grudnia 2019 r.
• Minister Finansów może rozporządzeniem wydłużyć m. in. okres składania sprawozdań finansowych. W tym przypadku walne zgromadzenie zatwierdzające roczne sprawozdanie powinno odbyć się do dnia wskazanego w takim rozporządzeniu. Minister ds. finansów publicznych może w formie rozporządzenia zawiesić także aktualnie toczące się postępowania kontrolne. W sprawach indywidualnych, taką możliwość uzyska organ kontrolny, działając z urzędu lub na wniosek.
• Rada Ministrów będzie mogła na czas epidemii zawiesić postępowania egzekucyjne w administracji w formie rozporządzenia.

9. Ograniczenie zakazu handlu w niedziele

[21]   W okresie obowiązywania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego oraz 30 dni po ich odwołaniu, zakaz handlu nie będzie obowiązywał w niedziele w zakresie rozładowywania, przyjmowania i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby oraz powierzania pracownikom lub zatrudnionym wykonywania takich czynności.

10. Branża kulturowa i turystyczna

[22]   Przedsiębiorcy organizujący wystawy i kongresy, prowadzący działalność kulturalną, rozrywkową, rekreacyjną lub imprezy plenerowe, z którymi kontrahenci rozwiązali umowy z uwagi na wybuch epidemii, uzyskali prawo wydłużenia terminu zwrotu zapłaconej kwoty do 180 dni. Planowana jest możliwość konwersji niespełnionego świadczenia na voucher, który kontrahent przedsiębiorcy zrealizuje w terminie roku od daty pierwotnego wydarzenia. Rozwiązanie to będą mogli stosować przedsiębiorcy lub rolnicy świadczący usługi hotelarskie w rozumieniu przepisów o organizowaniu turystyki.

11. Umowy najmu powierzchni w centrach handlowych

[23]   W okresie zakazu prowadzenia działalności w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 mkw. wygasają wzajemne zobowiązania stron umowy najmu (i innych umów, na mocy której doszło do oddania lokalu w użytkowanie). Najemca może złożyć wynajmującemu bezwarunkową ofertę obowiązywania umowy na dotychczasowych zasadach o okres obowiązywania zakazu przedłużony o sześć miesięcy. Na mocy oświadczenia najemcy stosunek najmu, który wygasnąć miał do 30 czerwca b.r., ulega przedłużeniu. Do 30 czerwca 2020 r. zakazuje się również wypowiedzenia umowy najmu lub wysokości czynszu, o ile nie nastąpi konieczność rozbiórki lub remontu budynku, a najemca używa lokalu zgodnie z prawem.

***

Pozostajemy w gotowości, aby wesprzeć Państwa przy składaniu wniosków o dofinansowanie i wdrażaniu mechanizmów pomocowych przewidzianych w nowych przepisach antykryzysowych.

Niezależnie od powyższego zwracamy uwagę na:

• konieczność przeprowadzenia audytu najistotniejszych umów obowiązujących w Państwa firmach w celu ograniczenia na przyszłość ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej w przypadku trudności z ich wykonaniem
• możliwość podjęcia szeregu innych działań optymalizujących i ograniczających Państwa odpowiedzialność kontraktową
• konieczność zachowania rygorów ustawowych przy wprowadzaniu zmian do obowiązujących umów o pracę
• konieczność dostosowania regulaminów wewnętrznych do aktualnej sytuacji kryzysowej.